Phát
triển vởi bản chất nêu trên phải là một quá trình lâu dài, diễn ra theo các nấc
thang tuần tự và do các nhân tổ nội tại của nền kinh tế quyết định. Trong cuốn
“Các giai đoạn phát triển kinh tế” (The Stages of Economic Growth, 1961) của
Walter w. Rostow, một nhà lịch sứ kinh tếnổi tiếng, đã đưa ra một cách tổng hợp
theo lịch sử về những bước (giai đoạn) tuần tự mà mồi quốc gia phải trải qua
trong quá trình phát triền.
Theo
ông, quá trình phát triển kinh tế trái qua 5 giai đoạn. Mỗi giai đoạn được đặc
trưng bởi cơ cấu ngành kinh tế, tỷ lệ tích luỹ, những đặc trung của sự phát
triển các ngành và lĩnh vực kinh tế, xã hội. Việc xem xét các giai đoạn phát
triển của w. Rostow tập trung làm rõ các vấn đề sau: Dưới tác động nào mà xã
hội nông nghiệp truyền thống đã bắt đầu quá trình hiện đại hoá; Những lực lượng
nào đã thúc đẩy quá trình tăng trưởng; Những đặc trưng cơ bản của từng giai
đoạn phát triển; Những lực lượng nào tác động đến mối quan hệ giữa các khu vực
trong quá trình tăng trưởng. Cụ thể từng giai đoạn phát triển được phân tích
như sau:
Xã hội
truyền thông
Giai
đoạn này được định nghĩa là giai đoạn dựa trên khoa học và công nghệ tiền
Newton. Đặc trưng cơ bản của giai đoạn này là: nên kinh tế thông trị bởi sản
xuất nông nghiệp, năng suất lao động thấp do sản xuất chủ yêu bằng công cụ thủ
công, tích luỹ gần như là con số 0. Hoạt động chung của xã hội kém linh hoạt,
sản xuất nông nghiệp còn mang nặng tính tự cung tự cấp. Tuy vậy xã hội truyền
thống cũng không hoàn toàn là tĩnh tại, mức sản lượng có thể vẫn tăng liên tục
do diện tích canh tác được mở rộng, hoặc do áp dụng những cải tiến trong sán
xuất như xây dựng hệ thống thuỷ lợi hay áp dụng giống cây trồng mới. Song nhìn
chung nền kinh tế vẫn không có sự biến đổi mạnh. Cơ cấu ngành kinh tế trong
thời kỳ này là cơ cấu nông nghiệp thuần tuý.
Giai đoạn
chuẩn bị cất cánh
Đây
được coi là thời kỳ quá độ giữa xã hội truyền thống và sự cất cánh vởi nội dung
cơ bản là chuẩn bị những điều kiện tiên quyết để cất cánh: những hiểu biết về
khoa học – kỹ thuật đã bắt đầu được áp dụng vào săn xuất trong cá nông nghiệp
và công nghiệp; Giáo dục được mỡ rộng và có nhũng cải tiến phù hợp với những
yêu cầu mới của sự phát triển; Nhu cầu đầu tư tăng lên đã thúc đẩy sự hoạt động
của ngân hàng và sự ra đời của các tổ chức huy động vốn. Tiếp đó giao lưu hàng
hoá trong và ngoài nước phát triển đã thúc đẩy sự hoạt động trong ngành giao
thông vận tải, thông tin liên lạc. Tuy vậy, tất cả các hoạt động này chưa vượt
qua được phạm vi giới hạn của một nền kinh tế với những đặc trưng truyền thống,
năng suất thấp. Cơ cấu ngành kinh tế trong giai đoạn này là cơ cấu nông- công
nghiệp.
Từ khóa tìm kiếm nhiều:
quy luật kinh tế
